Ở xã Hà Đông có một dãy tam quan nằm ở trung tâm xã đã phủ rêu phong uy nghi, cổ kính.
Qua thăng trầm của thời gian, đình làng Phù Tinh chỉ còn lại dãy tam quan
Đây chính là dấu tích duy nhất còn sót lại của đình làng Phù Tinh - một công trình kiến trúc văn hoá, nghệ thuật đã tồn tại cách đây hàng trăm năm.
Phù Tinh, một làng quê thanh bình, trù phú, giàu truyền thống văn hoá. Tương truyền làng hình thành từ rất sớm, con người hội tụ về đây từ nhiều dòng họ lớn, dần dần hình thành một cộng đồng dân cư cần cù, thông minh và sáng tạo nên đời sống kinh tế, văn hoá phát triển rất nhanh. Các cụ cao niên kể lại mấy trăm năm trước làng đã xây dựng được những công trình văn hoá tâm linh to đẹp nhất vùng như đình, miếu, chùa, văn chỉ, tam quan, nhà thờ các dòng họ. Đặc biệt, đình làng Phù Tinh là một công trình văn hoá tâm linh rất uy nghi để thờ thành hoàng và là nơi sinh hoạt văn hoá, tín ngưỡng của dân làng.
Theo sự tích về thành hoàng làng còn lưu giữ được, ngài là thiên thần có quý hiệu là “Trâu”, sinh ngày 16-10 năm Giáp Tý đời thứ 6 Hùng Vương. Ngài lớn lên văn võ song toàn, cùng với đức Phù Đổng Thiên vương dẹp tan giặc Ân. Đánh thắng giặc, ngài được phong là Lạc Hầu tướng và cai quản Dương Huyền trấn, tức Hải Dương ngày nay. Ngài hóa vào ngày mùng 1 tháng chạp đời thứ 7 Hùng triều, được phong sắc là Thượng đẳng thần và giao thần sắc ngài cho làng Phù Tinh phụng sự.
Ngoài ra, ngài còn có 17 đền thờ khác nhau. Làng Phù Tinh thờ ngài bằng ngai và bài vị tại đình và miếu. Theo truyền thuyết, đình làng khởi đầu xây dựng rất đơn sơ, mái tranh, vách đất. Đến năm Đinh Dậu 1897, đình làng được xây dựng lại to đẹp, bề thế. Đình làm bằng gỗ lim, lợp ngói theo lối cổ. Ngoài có 5 gian, trong có 3 gian theo lối chữ đinh, đằng trước hai bên có dải vũ, ngoài sân lát gạch, xung quanh đình xây thành cao. Tam quan đình được đắp vẽ tứ linh, hoa lá lộng lẫy, cao đẹp. Trên vòm cổng chính đắp 4 chữ “Vạn đại chiêm ngưỡng” bằng gốm sứ. Hai bên cổng có đôi câu đối: “Tả hữu giang loan chung tú khí - Hậu tiền sơn trĩ dục tinh anh”.
Đình làng Phù Tinh ngoài mang những giá trị văn hoá tâm linh, nó còn gắn với nhiều sự kiện lịch sử quan trọng của địa phương. Tại đây, tháng 8-1945, đã diễn ra cuộc mít tinh lớn nhất của nhân dân trong vùng, đứng lên giành chính quyền từ tay thực dân - phong kiến, lập nên chính quyền dân chủ nhân dân. Trong những năm chống thực dân Pháp, đình làng là đài quan sát, cảnh báo cho du kích và nhân dân khi địch sắp càn vào làng.
Lễ hội truyền thống làng Phù Tinh được tổ chức vào ngày 15 tháng 10 âm lịch hằng năm. Theo bút tích lưu truyền lại, khi xưa trong 1 năm làng tổ chức đến 10 kỳ tế lễ, trong đó kỳ tế lễ rằm tháng 10 là dài ngày và trọng thể nhất, dân làng đóng góp tiền theo suất đinh để mổ lợn, nấu xôi, mua sắm hương hoa, trầu, rượu cúng tế thành hoàng sau đó chia phần.
Ban biên tập